Hoe werkt het kinderbrein? Linker en rechter hersenhelft

Pim is 8 jaar en hij is op schoolreisje naar een groot pretpark. Pim zit samen met nog 5 andere jongens in een groepje die begeleid wordt door 1 ouder. Ze hebben de hele ochtend veel lol, en genieten van alle attracties die er zijn. Na de lunch mogen de kinderen even spelen in de speeltuin. Na ongeveer 20 minuten spelen raakt Pim zijn groepje kwijt. Hij ziet de jongens en de begeleider nergens meer. Pim is de eerste minuten nog rustig en loopt door de speeltuin om zijn vriendjes en de begeleider te zoeken. Maar dan al snel raakt hij toch in paniek. Uiteindelijk herkent hij een medewerker van het pretpark aan de kleding die deze man draagt, en vraagt hij om hulp. Maar zo heeft het toch nog bijna 30 minuten geduurd voordat hij weer terug was bij zijn groep.

Een half jaar later gaat Pim weer op schoolreisje. Dit keer naar een avonturenpark. De nacht voor dit schoolreisje is Pim heel onrustig. Hij kan moeilijk in slaap komen, en als hij eenmaal slaapt ligt hij alle kanten op te woelen. ’s Ochtends wil Pim eigenlijk niet naar school, en wanneer hij op school aan is gekomen hangt hij heel erg aan zijn moeder. Hij wil absoluut niet dat zijn moeder weggaat, en zou het liefst weer met haar mee naar huis gaan. Wanneer zijn moeder toch weggaat schreeuwt Pim heel hard: Ik wil niet dat je me hier achter laat!

Je kunt je voorstellen dat dit geen makkelijke situatie is, voor Pim niet en voor zijn moeder niet. Maar wat is hier nu precies aan de hand?

Laten we beginnen met wat feiten over het linker en het rechter brein. Iedere kant heeft zijn eigen specialistische taak. Hierdoor zijn we in staat om ingewikkeldere doelen te bereiken en moeilijkere taken uit te voeren. Maar het zorgt ook voor grotere problemen als er geen integratie, een soepele samenwerking tussen deze twee helften plaatsvindt. Het is lastiger om 100meter op 1 been te lopen, of eigenlijk hinkelen. Je haalt de eindstreep wel, maar het gaat langzamer en kost je meer energie. Zo is het ook wanneer de twee hersenhelften niet met elkaar geïntegreerd zijn en er dus geen of minimale samenwerking is.

Wanneer alleen de linkerhersenhelft is geactiveerd, links is voor de logica, worden pijnlijke emoties weggestopt en ontkent. Dit is te vergelijke met de starheid in het voorbeeld van de kano op het water. Dit deel van het brein is voor het logisch nadenken. Zo kan een kind een reactie geven als “ik heb haar niet geduwd, ik stootte tegen haar aan!”, of wanneer je kind ruzie heeft met zijn beste vriendje “het kan me niet schelen als we nooit meer met elkaar praten. Ik vond hem toch al irritant.”

Als de rechterhersenhelft actief is worden kinderen juist erg emotioneel en kunnen ze niet meer logisch nadenken. Het is dit deel van het brein van Pim die hard naar zijn moeder schreeuwt dat hij niet op school achtergelaten wil worden. Dit is te zien als de oever van chaos.

Nog een grappig voorbeeld van wat er kan gebeuren als het linker brein het te veel overneemt: Ik had laatst een gesprek met mijn dochter. Ik lag even lui op de bank nadat ik de hele morgen druk bezig was geweest met huishoudelijke taken. Mijn dochter vroeg aan mij of het goed ging. Voor de grap zei ik tegen daar dat het niet goed ging want, ‘ik verveel me dood’. Ze schrok en zei, mama dat mag niet, dat kan niet! Je mag niet doodgaan! Ze kende die uitdrukking nog niet, maar het is wel een typisch voorbeeld van wat er gebeurd als je te veel in je linker brein zit, en dus letterlijk neemt wat er wordt gezegd.

Wat kun je doen wanneer je kind in de desintegratie zit?

• Is alleen de rechterhersenhelft geactiveerd, de hersenhelft die voor de emoties zorgt, zorg dan dat je altijd eerst de verbinding opzoekt met je kind. Erken zijn problemen, daarna zul je het gesprek aan kunnen gaan en bijv. samen een oplossing zoeken voor het probleem (als dat dan nog nodig is, vaak zul je merken dat alleen het erkennen al voldoende is geweest).
• Wanneer alleen de linkerhersenhelft geactiveerd is, is praten heel belangrijk. Zo leren ze om hun logische gedachten te koppelen aan de emoties die erbij horen.

Voel je welkom met al je vragen!